لوح فشرده یا سی‌دی (به انگلیسی: Compact disc)یک لوح گرد نوری است که برای انبار کردن داده‌های رقمی (دیجیتالی) بکار می‌رود. لوح فشرده در اصل برای کار با آواهای دیجیتالی شده، اختراع شده بود و همچنین به عنوان ابزار ذخیره و انبارش داده‌ها یا همان لوح فشرده فقط خواندنی (سی‌دی رام CD-ROM) هم استفاده می‌شود. ابزاری که توانایی خواندن سی‌دی رام را دارند امروزه از اجزاء استاندارد رایانه‌های شخصی بشمار می‌روند. رویهمرفته لوح‌های فشرده? آوایی با لوح‌های فشرده فقط-خواندنی تمایز دارند و لوح‌نوازهایی (CD players) که برای شنیدن آوا درست شده‌اند نمی‌توانند داده‌هایی که بر روی سی‌دی رام انبار شده را درست بفهمند، گرچه رایانه‌های شخصی معمولاً می‌توانند لوح صوتی را هم بنوازند.

هرچند آمار فروش لوح فشرده در سال 2007 به بیش از 200 میلیون می‌رسد ولی با گسترش مصرف حافظه های قابل حمل مثل Flash Memory و ذخیره‌سازهای قابل حمل مصرف لوح فشرده به نصف تقلیل یافته است..[1] [2]                                                                        تاریخچه 

این نوع دیسک اولین بار در سال 1979 (1357 هجری شمسی) توسط شرکت فیلیپس و سونی به عنوان دیسک نوری برای ذخیره موسیقی*cda معرفی شد. پس از یک سال کار مداوم پیشرفت زیادی در کیفیت صدا و حجم ذخیره شده بوجودآمد و در 1981 اولین محصول این نوع لوح با محتوی «سمفونی آلپ» ساخته ریچارد اشتراوس در کشور آلمان ساخته و عرضه گردید و در برنامه «جهان فردا» شرکت BBC پخش شد.[3] [4] هرچند ساخت لوح فشرده ابتدا بعنوان پخش صوت ابداع شده بود ولی در سال 1985 لوح رایانه ای CD-ROM و در سال 1990 CD-Rcordable برای ذخیره اطلاعات و داده‌ها ساخته شد.[5]

مخترع CD یا لوح فشرده یا compact disc جناب نوریو اوگاا بوده که در سال 1982 به ریاست شرکت بزرگ سونی رسید و وی در سن 81 سالگی در سال 2011 درگذشت.                                                                                                                          مشخصات فنی 

لوح همانطور که در شکل نشان داده‌شده بطور عمده ازچهار لایه تشکیل شده‌است. پلاستیک پلی‌کربنات با روکش نازکی از آلومینیوم با خلوص بالا (Super Purity Aluminium) با غشاء محافظت کننده‌ای از جنس لاک. سی‌دی‌های استاندارد 120 میلیمتر دارای ظرفیت برابر 74 دقیقه موسیقی و یا 650-MB اطلاعات هستند.(در نسخه‌های جدید تر تا 700 مگابایت).

سی‌دی دارای دو استاندارد برای ذخیره اطلاعات به صورت کتابچه قرمز (Red Book) برای سی‌دی صوتی و استاندارد کتابچه زرد (Yellow Book) برای سی‌دی‌رام (CD-ROM) است. اطلاعات درون CD به صورت شیارهای حلزونی شکل و مارپیچ ذخیری می‌شود(Pit)، برای بازیابی اطلاعات از زیرکانال‌هایی (subchannelهایی) که متناظر با بیت‌های هر دیسک است استفاده می‌شود. کانال‌های موجود در سی‌دی عبارت اند از P Q R S T U V W و متناظر با آن BITهای 7 6 5 4 3 2 1 0 قرار دارند که در بازیابی از یک سی‌دی هد R/W را هدایت می‌کند تا به اطلاعات مورد نظر در دیسک دسترسی پیدا کند، علاوه بر آن خط و شیارهای (Trackهای) موجود در سی‌دی صوتی باعث می‌شود برای انتخاب هر شیار موسیقی هد R/W به صورت دستیابی مستقیم و بدون طی کردن کل دیسک به شیار مربوطه دست پیدا کند.

A لایه پلی کربنات
B لایه براق منعکس کننده آلومنیوم
C لایه محافظ لاکی
D لایه تزئینی چاپی